| SOMETHING MUST BREAK WYSTAWA/ AN EXHIBITION
ON LISTENING AND HEARING
7-11 SIERPNIA 2008
MYSŁOWICE Artyści biorący udział w wystawie: Johanna Billing, Erik Bünger, The Complainer & The Complainers & Bartek Kujawski/8 rolek, Hubert Czerepok & Paweł Kulczyński, Leif Elggren, Erla S. Haraldsdottir , Łukasz Jastrubczak, Paweł Książek, Jerzy Lewczyński, Anna Molska, Anna Ostoya, Anne-Julie Raccoursier, Eran Sachs, Wilhelm Sasnal, Anna Witkowska & Adam Witkowski, Anna Zaradny, Artur Żmijewski + Radio Simulator (feat. Adam Witkowski & Jacek Skolimowski) Sentencja „coś musi się rozpaść” (Something Must Break), skradziona z utworu Joy Division, posłużyła jako tytuł i motto dla międzynarodowej wystawy umiejscowionej w przestrzeni miejskiej Mysłowic. Scenariusz wystawy, wpisanej w kontekst muzycznego Off Festivalu, oparty jest na śledzeniu związków między sztuką współczesną a muzyką i dźwiękiem oraz politycznych, emocjonalnych i (sub)kulturotwórczych konsekwencji tego typu zależności. Zagadnienia poruszane przez zaproszonych artystów to m.in. manipulacyjna rola ścieżki dźwiękowej (Erla S. Haraldsdottir, Anna Molska, Johanna Billing czy Wilhelm Sasnal), estetyka subkultur (Jerzy Lewczyński, Anne-Julie Raccoursier, Paweł Książek) czy też paranaukowe, a nawet okultystyczne funkcje rejestracji dźwięku (Leif Elggren, Paweł Kulczyński & Hubert Czerepok, Erik Bünger). Obserwujemy jak duży wpływ mają muzyczne rewolty, przetaczające się od kilku dekad przez kluby i sale koncertowe, na profilowanie i funkcjonowanie progresywnych instytucji sztuki, a także na indywidualne strategie artystyczne. Nicolas Bourriaud wskazuje wprost na istnienie „bliźniaczych figur” DJ-a i współczesnego artysty wizualnego, których praktyka polega na selekcji „kulturowych obiektów” i umiejscawianiu ich w nowych konfiguracjach. W obu obszarach, zarówno muzyki, jak i sztuk wizualnych, istotna jest problematyka kwestionowanego autorstwa, działań kolektywnych, sięganie do archiwów, żonglowanie stylistykami, tworzenie nowych konfiguracji z wcześniej dostępnych elementów. Projekt „Something Must Break” skupia się na doświadczeniu intencjonalnego słuchania oraz nieświadomego, przypadkowego słyszenia. Istotnym tłem wystawy jest więc naturalna „ścieżka dźwiękowa” miasta, na kilka dni wzbogacona o ingerencje, zakłócenia, muzyczne pułapki. Na program wystawy składają się nie tylko prace artystów wizualnych zajmujących się dźwiękiem, ale także muzyków „wkradających się” na terytorium galerii i muzeum, jak np. Eran Sachs, Anna Zaradny czy Wojtek Kucharczyk. Wystawa została rozrzucona po mieście – znajduje się w opuszczonych mieszkaniach i sklepie RTV w okolicach Rynku, na podwórzach, w magazynie przy ulicy Portowej, Miejskim Centrum Kultury oraz Przewiązce – jednym z architektonicznych symboli miasta. To właśnie tam ulokowało się Radio Simulator (platforma artystyczna zainicjowana w 2006 roku przez artystów i dziennikarzy muzycznych z Niemiec oraz Polski) prowadzona przez Adama Witkowskiego i Jacka Skolimowskiego. Internetowa stacja radiowa wykorzystana jest jako pełnoprawna przestrzeń ekspozycyjna. Projekt „Something Must Break” stanowi dodatkową warstwę, tymczasowo nadpisaną na dźwiękowy pejzaż miasta. O ARTYSTACH I PRACACH Z WYSTAWY: Johanna Billing
 Johanna Billing mieszka i pracuje w Sztokholmie, jej prace prezentowane były m.in. na Biennale Sztuki w Stambule i Documenta XII w Kassel. Artystka niejednokrotnie inspirowała się muzyką popularną, prowadzi wytwórnię płytową Make It Happen.
W prezentowanym w sali wystawowej Mysłowickiego Centrum Kultury filmie Magical World z 2005 roku występuje grupa dzieci uczęszczająca do domu kultury na obrzeżach Zagrzebia. Wykonują wspólnie kompozycję czarnoskórego amerykańskiego pieśniarza Sidneya Barnesa Magical World z 1968 roku. Erik Bünger
 Erik Bünger jest szwedzkim kompozytorem, twórcą instalacji dźwiękowych i pisarzem, który mieszka i pracuje w Berlinie. Jego prace odnoszą się często do tego co niewidzialne, zagadkowe, paranormalne. W najnowszej realizacji zatytułowanej Lullaby (Kołysanka), przygotowanej jako instalacja site-specific dla Mysłowic, artysta sięga po pierwszy, pochodzący sprzed 148 lat zapis głosu ludzkiego, uzyskany za pomocą prymitywnego urządzenia o nazwie fonoautograf. Podczas otwarcia wystawy artysta zaprezentuje także performance A Lecture on Schizophonia. Hubert Czerepok & Paweł Kulczyński
 Hubert Czerepok w swoich projektach koncentruje się na przewrotnej analizie teorii spiskowych jako odpadów wiedzy i teoriach pseudonaukowych oraz „regułach gry” w art-worldzie. Paweł Kulczyński jest inicjatorem dźwiękowego, noise’owego projektu Tropajn, autorem interaktywnych instalacji dźwiękowych, fotografem. Dwie równoległe narracje: wizualna Czerepoka i dźwiękowa Kulczyńskiego (na podstawie oryginalnych nagrań archiwalnych) biorą za punkt wyjścia historię opętania niemieckiej dziewczyny Anneliese Michel. Leif Elggren
 Urodzony w 1959 roku w Linköping Leif Elggren to jedna z najbardziej wpływowych postaci skandynawskiej sztuki konceptualnej i sound-artu. Elggren założył wraz z Carl Michael von Hausswolffem państwo Elgaland-Vargaland, w którym osobiście piastuje urząd króla. Państwo to powstało po zaanektowaniu ziem niczyich, w tym także tych, do których podróżuje się pod wpływem środków halucynogennych. Oprócz zbioru dokumentów dotyczących królestwa Elgaland-Vargaland oraz wybranych numerów pisma „The New Immortality” na wystawie prezentowana jest instalacja The Sudarium of St Veronica (2007) powstała na podstawie ryciny Claude’a Mellana z 1649 roku. Erla S. Haraldsdottir
 Erla S. Haraldsdottir pochodzi z Islandii, mieszka i pracuje w Berlinie. Jest rysowniczką, maluje obrazy i murale, tworzy instalacje i filmy. W jej twórczości przewijają się od pewnego czasu motywy autobiograficzne, stanowiące kanwę niejednoznacznych, metaforycznych opowieści. Dotyczy to również prezentowanego na wystawie filmu Sad with Satie z 2006 roku. Jako ścieżkę dźwiękową, a jednocześnie emocjonalny „szkielet” pracy, artystka wykorzystała znaną kompozycję Erika Satie zatytułowaną No. 1, Gnossiennes. Artystka uzupełniła film dwoma piktogramowymi obrazami namalowanymi bezpośrednio na ścianie – w mieszkaniu wykorzystanym jako przestrzeń ekspozycyjna oraz na zewnątrz budynku. Łukasz Jastrubczak
 Łukasz Jastrubczak jest młodym artystą, mieszkającym i tworzącym na Górnym Śląsku, który bardzo wyraziście wchodzi na krajową scenę sztuki. W swoich pracach operuje różnym medium: rysuje, tworzy efemeryczne akcje, obiekty, instalacje, kręci teledyski (ostatnio dla zespołu 100ka). Komponuje również muzykę elektroniczną, gra na perkusji. Na wystawie prezentuje obiekt złożony ze stron o paginie 666, pochodzących z różnych książek oraz teledysk do napisanej przez siebie kompozycji Song About the End of the World. Paweł Książek
 W cyklu obrazów De Stijl vs. Black Metal, jaki powstawał w latach 2006–2008, krakowski malarz Paweł Książek miksuje zjawiska z obszaru kultury wysokiej i popularnej. Nawiązania do stylistyki holenderskiej modernistycznej grupy De Stijl mieszają się z wizualnym kanonem black metalu. Z dwóch odrębnych, zamkniętych estetyk: uniwersalistycznego projektu dla nowego społeczeństwa – neoplastycyzmu i ekspresyjnych form patetycznych mocy muzyki metalowej – tworzy nową jakość. The Complainer & The Complainers & Bartek Kujawski/8 rolek
 Pod szyldem The Complainer kryje się projekt dźwiękowo-sceniczny Wojciecha Kucharczyka: muzyka, artysty wizualnego i dizajnera. „Narzekacze”, z którymi Kucharczyk pojawia się na scenie to: Asia Bronisławska, Paweł Trzciński oraz Marcin Zarzeka. The Complainer garściami czerpie ze tradycji/śmietnika muzyki drugiej połowy XX wieku. Jako gość specjalny występuje Bartek Kujawski, wcześniej nagrywający dla wytwórni mik.musik.!. pod szyldem 8 Rolek. Jest autorem instalacji dźwiękowej z użyciem staroświeckiego patefonu.
Jerzy Lewczyński
 Negatywy znalezione w NY to 12 fotografii odkrytych przez artystę w 1979 roku. Stanowią mały wycinek rozległej twórczości badawczo-typologicznej słynnego śląskiego fotografa Jerzego Lewczyńskiego (ur. 1924). W latach 90. sformułował on ostatecznie teoretyczną koncepcję „archeologii fotografii”, nad którą pracował od końca lat 60. Podczas wystawy prezentowany jest po raz pierwszy w Polsce tak obszerny zbiór Negatywów – ekshibicjonistycznych, prywatnych, półpornograficznych zdjęć wykonanych przez hippisowską komunę na zapleczu któregoś z broadwayowskich teatrów. Anna Molska
 Anna Molska jest przedstawicielką najmłodszej generacji artystów, którzy ukończyli znaną pracownię prof. Grzegorza Kowalskiego na ASP w Warszawie. Jesus Loves Me z 2005 roku to nakręcona jeszcze na studiach miniatura wideo, której tłem dźwiękowym jest utwór grupy Cocorosie z płyty La Maison De Mon Reve (2004). Molska kieruje kamerę w swoją stronę (co jest tradycyjną praktyką w pracowni Kowalskiego), wcielając się w rolę osoby „opętanej” przez słodką pieśń. Ten psychodeliczny film, będący czymś w rodzaju (przerysowanego) szkicu do teledysku, ma zarazem dziecięcy i demoniczny charakter. Anna Ostoya
 Anna Ostoya urodziła się w 1978 roku w Krakowie, tworzy rysunki, obiekty i filmy animowane. W swych najnowszych pracach powraca do „mitologii” XX-wiecznej sztuki, analizując teksty ikonicznej postaci amerykańskiego minimalizmu Donalda Judda. Ostoya nawiązuje do minimalistycznych modułów, zastąpionych w tym przypadku ręcznie wykonaną repliką. Artystka „zmusza do mówienia” przedmiot, wykorzystując nagrane fragmenty tekstów Judda, który w swych licznych artykułach wskazywał na społeczne i rynkowe uwarunkowania sztuki. Anne-Julie Raccoursier
 Anne-Julie Raccoursier mieszka i pracuje w Szwajcarii, tworzy filmy, rzeźby i instalacje. W filmie Noodling z 2006 roku, Raccoursier sportretowała kilku uczestników mistrzostw świata w osobliwej dyscyplinie o nazwie air guitar. Zawody polegają na prezentowaniu na scenie umiejętności „wirtuozerskiej” gry na gitarze, z tym że bez żadnego instrumentu. Artystka rejestrowała największe międzynarodowe zawody air guitar odbywają się w fińskim Oulu. Tłumy obserwują dających z siebie wszystko herosów „niewidzialnej gitary”, którzy popisują się na scenie przy odtwarzanych z głośników solówkach. Radio Simulator (feat. Adam Witkowski & Jacek Skolimowski)
 Radio Simulator to platforma produkcji, wymiany i dystrybucji prac audio, oparta o struktury stworzonego wcześniej Radia Copernicus, założonego przez artystów, dziennikarzy i teoretyków z Niemiec i Polski. RS funkcjonuje głównie poprzez stronę internetową www.radiosimulator.org, na której regularnie zamieszczane są prace dźwiękowe w postaci podcastów, pogrupowane w bloki tematyczne. Działalność RS podczas Off Festivalu pozwala na użycie radia internetowego jako integralnej przestrzeni wystawienniczej, gdzie prezentowane są prace audio i wywiady. Eran Sachs
 Eran Sachs mieszka w Tel Awiwie, jest jednym z najbardziej aktywnych i radykalnych przedstawicieli izraelskiej sceny noise’owej i improwizowanej. Pracuje jako kompozytor, artysta sound-artowy, kurator, muzyk. Jest członkiem projektu Cobra Johna Zorna. Pobrał klasyczne wykształcenie muzyczne, ale przez długi czas związany był z zespołami death-metalowymi i grind-core’owymi, co doprowadziło go do muzyki elektronicznej i eksperymentalnej. W Mysłowicach prezentuje nową instalację dźwiękową dotyczącą „poszukiwania drogi wyjścia z sytuacji. Wilhelm Sasnal
 Twórczość Wilhelma Sasnala jest wielowątkowa, artysta kręci filmy na taśmie 8 i 16 mm, maluje, rysuje. Jeden z ważniejszych punktów odniesienia na wszystkich tych polach stanowi muzyka wraz ze swoją subkulturową estetyką. Artysta opowiada: „Sztuka z pewnością nie dostarcza takich wzruszeń, jakie mogą wywoływać film albo muzyka, które potrafią działać bardzo mocno, w taki rozwalający trzewia sposób”. W prezentowanym na wystawie starszym filmie artysty Bez tytułu czarny tusz wpuszczony do akwarium wypełnia przestrzeń i zalewa umieszczony za nim gmach kościoła. W Mysłowicach Sasnal wykona również wielkoformatowy mural na kamienicy w centrum miasta, nawiązujący do motta wystawy: coś musi się rozpaść. Anna Witkowska & Adam Witkowski
 Dźwięk jest istotnym elementem prac gdańskich artystów Anny i Adama Witkowskich, zarówno przy ich realizacjach indywidualnych, jak i tych tworzonych w duecie. Muzyczne wątki manifestują się w ich pracach niejako „przy okazji” – poprzez starannie przyporządkowany soundtrack, w postaci odniesień subkulturowych czy za sprawą, na pozór „purystycznych”, realizacji audio. Podczas wystawy w Mysłowicach artyści prezentują obiekty, obrazy i interwencje, będące konsekwencją ich wcześniejszych zainteresowań metafizyką codzienności, życiem rodzinnym, dźwiękiem. Anna Zaradny
 Anna Zaradny - saksofonistka, improwizatorka, kompozytorka, jedna z najważniejszych postaci młodego pokolenia polskiej muzyki eksperymentalnej. Klasycznie wykształcona (saksofon, dyrygentura). Równolegle grała w big-bandach, punkowych zespołach i awangardowo metalowym STUCKONCEILING. Od końca lat 90 koncentruje się głównie na projektach o charakterze
eksperymentalnym. Pracuje z teatrami, współtworzy projekty audiowizualne. Jest współzałożycielką i kuratorką festiwalu i wytwórni Musica Genera. Na
wystawie prezentuje dźwiękową instalację "BACKWARDS KU SŁOŃCU". Artur Żmijewski
 Artur Żmijewski to jeden z najbardziej znanych polskich artystów z tzw. nurtu krytycznego, reprezentował Polskę na Biennale Sztuki w Wenecji. Na płycie „Sonety Wiliama Szekspira” znalazły się utwory czytane przez aktora Wojciecha Królikiewicza, który cierpi na pląsawicę. Królikiewicz ma trudności z koncentracją, jego ciało wymęczone jest ciągłym, niemożliwym do okiełznania ruchem. Żmijewski: „Sonety w wykonaniu Wojtka Królikiewicza są nie tylko wierszami, są pretekstem do oglądania powolnego rozpadu egzystencji, spektaklu wymuszonej rezygnacji”. |
